podczas kiedy
  • odkuć się

    16.07.2022
    16.07.2022

    Szanowni Państwo,

    Chciałbym zapytać o pochodzenie formy "odkuć się" w znaczeniu potocznym «powetować sobie poniesione straty». W jaki sposób wyzwolenie z okowów stało się odkupieniem win?

    Z góry dziękuję

  • Odmiana a forma nazwisk
    22.06.2018
    22.06.2018
    Szanowna Pani,
    mamy jeszcze jedno pytanie odnośnie udzielonej przez Eksperta odpowiedzi.
    Zgodnie z rozporządzeniem, nazwisko może zostać przyjęte w formie męskiej lub żeńskiej. Czy istnieją jednak jakieś zasady odnośnie tego kiedy przyjąć formę męską, a kiedy żeńską?
    Z odpowiedzi udzielonej przez prof. Miodka (https://plus.nto.pl/magazyn/a/prof-jan-miodek-nazwiska-trzeba-odmieniac,4161843) można wywnioskować że jeżeli można odmienić jakieś nazwisko to należy to zrobić. Podobną informację można znaleźć np. w publikacji:
    http://www.nazwiska.pawlowice.pl/menu/zasady1.pdf
    Będziemy wdzięczni za odpowiedź.

    Z wyrazami szacunku,
    Adam
  • Osobiście tam nie byłem
    3.11.2015
    3.11.2015
    Szanowni Państwo,
    kiedy powiedziałem znajomemu, że znam pewne miejsce, ale nie byłem tam osobiście, zapytał, czy można być gdzieś nieosobiście. Odpowiedziałem, że nie można, ale czasem pojawiają się w wypowiedziach takie puste semantycznie słowa, które po prostu coś podkreślają. Odrzekł, że idąc tym tropem, można by właściwie cofać się do tyłu, bo do tyłu podkreśla kierunek cofania. Zacząłem się zastanawiać, czy nie ma racji, tzn. czy być gdzieś osobiście nie jest po prostu pleonazmem.
  • pan

    2.03.2023
    2.03.2023

    Szanowni Państwo

    Chciałem się zapytać o sens używania we współczesnej polszczyźnie słowa Pan. Pan o ile dobrze rozumiem oznaczał władcę. Na przykład niewolnik ma Pana, do króla można było powiedzieć „mój Panie”, Bóg jest władcą, czyli Panem, albo chłopi mieli Panów, czyli władców szlachciców. Teraz poza religią nie widzę logicznego sensu używania tego słowa. Zwłaszcza w państwie demokratycznym, w ustroju antyPanów, czyli antywładców, gzie lud a nie Pan ( władca ) ma rządzić.

    Pozdrawiam

  • Pisownia cud lubelski, „cud lubelski”
    2.10.2017
    2.10.2017
    Szanowni Państwo,
    zwracam się z pytaniem o pisownię nazw historycznych. Konkretnie chodzi mi o wydarzenie zwane cudem lubelskim. Obecnie pracuję nad książką na ten temat.
    Najczęściej spotykany zapis to: „cud lubelski”, jednak właśnie tak pisano w aktach UB i MO, więc nie chciałabym tego powielać z wiadomych względów. Moim zdaniem należałoby pisać: Cud Lubelski – jako nazwa wydarzenia historycznego. Czy moja interpretacja będzie poprawna językowo?
    Będę wdzięczna za odpowiedź.
  • Pisownia joty

    14.07.2022
    14.07.2022

    Szanowni Państwo,

    chciałbym zapytać o odmianę słowa „szczegółowy” – „szczegółowey”, funkcjonującą w pisowni jeszcze w latach 30. XIX w. Czy możliwe jest ustalenie, kiedy w zapisie taka odmiana zmieniła końcówkę na współczesną i kiedy instytucje (np. rady szczegółowe szpitali) musiały zmodernizować swoje nazwy polskojęzyczne?

    Dziękuję,

    Przemek

  • Pisownia na razie musi zostać
    17.09.2018
    17.09.2018
    Chciałem zapytać o zwrot na razie. W jednym z artykułów wypowiedział się na jego temat prof. Bańko – jednoznacznie wskazując na pisownię „osobno”. Natomiast zastanawia mnie słowotwórstwo, które uwarunkowane jest tym zwrotem. W języku potocznym istnieją takie zwroty jak nara, narka, nareczka, które wydają się pochodzić od na razie pisanego łącznie. Czy na pewno nie ma żadnych językowych przesłanek do łącznej pisowni tego zwrotu w znaczeniu pożegnania?
  • Polskie pismo narodowe

    24.11.2022
    12.06.2017

    Litery, których używamy, to alfabet łaciński, a cyfry są arabskie. Mimo tego istnieje wiele krojów pisma, w komputerach liczne czcionki itp. Czy gdzieś jest oficjalnie określona polska typografia? Z czego wynika, że np. siódemka ma „poprzeczkę” w połowie wysokości? Małe „a” czasami jest pisane z brzuszkiem, a czasami jako „o” z haczykiem z tyłu. Która wersja jest poprawna i czy gdzieś takie niuanse są opisane, może istnieje jakaś norma określająca jak powinny wyglądać litery w języku polskim?

  • pośledni i ostatni
    18.11.2010
    18.11.2010
    Moje pytanie dotyczy etymologii i zmian znaczeniowych słowa pośledni, które w języku polskim występuje znacznie rzadziej niż w innych językach słowiańskich i znaczy 'gorszy', podczas gdy w pozostałych: 'ostatni'. Na kiedy datuje się tę zmianę semantyczną? Jest to słowo wykształcone w języku polskim na bazie rdzenia prasłowiańskiego czy zapożyczone z innego języka słowiańskiego? I wreszcie skąd pochodzi słowo ostatni, które – zdaje się – wyparło przymiotnik pośledni?
  • Powinieneś był…
    9.06.2012
    9.06.2012
    Czy poprawna jest forma powinieneś był, czy powinieneś, kiedy w obu przypadkach chcemy wyrazić powinność w czasie przeszłym, mówiąc w 2 os. l. poj.?
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego